SOCIJALDEMOKRATIJA....

Socijaldemokracija je naziv za struju nastalu u marksističkom pokretu s kraja 19. i početka 20. veka koja je držala kako će se transformacija kapitalističkog u socijalističko društvo dogoditi kroz niz postepenih reformi umesto revolucije. Socijaldemokrati se zalažu za zakonodavstvo kojem je cilj putem porezne i socijalne politike što je moguće više smanjiti nejednakost među građanima.

Socijaldemokratija se takođe odnosi i na društvo ustrojeno po socijaldemokratskim principima. Socijalistička Internacionala - svetska organizacija koja okuplja socijaldemokratske stranke - socijaldemokratiju definira kao idealni oblik predstavničke demokratije koji će rešiti probleme liberalne demokratije putem stvaranja države blagostanja stvorene po sledećim principima:

* sloboda koja znači više od individualne slobode, i uključuje slobodu od diskriminacije, odnosno slobodu od eksploatacije od strane vlasnika sredstava za proizvodnju;
* jednakost i socijalna pravda, koja uključuje ne samo jednakost pred zakonom, nego i ekonomsku i socio-kulturnu jednakost;
* solidarnost koja podrazumijeva suosećanje s žrtvama nepravde i nejednakosti

Socijaldemokratija je politička ideologija koja je nastala krajem 19. veka iz socijalističkog pokreta. Moderna socijaldemokratija se razlikuje od socijalizma u tradicionalnom smislu, koji nastoji da okonča prevlast kapitalističkog sistema, ili u marksističkom smislu, koji ga nastoji u potpunosti zameniti. Umesto ovoga, socijaldemokrate nastoje da kapitalizam reformišu demokratskim putem kroz državne propise i stvaranje programa i organizacija sa potporom države koje rade na umekšavanju ili uklanjanju nepravdi za koje smatraju da ih nanosi kapitalistički tržišni sistem. Sam izraz socijaldemokratija se koristi i za konkretan oblik društvenog uređenja za koje se socijaldemokrate zalažu. Dok neki smatraju socijaldemokratiju umerenom vrstom socijalizma, drugi, koji socijalizam definišu u tradicionalnom ili marksističkom smislu, odbacuju tu oznaku.

Socijaldemokratske partije su se prvobitno zalagale za socijalizam u strogom smislu, koji bi bio postignut klasnom borbom onako kako su je određivali ortodoksni marksisti unutar ili povezani sa Socijaldemokratskom partijom Nemačke: Avgust Bebel, Eduard Bernštajn, Fridrih Engels, Karl Kaucki i Vilhelm Libkneht. Rascepi unutar partije tokom ranog 20. veka doveli su do izlaska revolucionarnih socijalista iz partije, i premoći Bernštajnovog evolutivnog ili reformsko-demokratskog puta ka društvenom napretku unutar socijaldemokratskog pokreta. Širom Evrope, mnoge druge socijalističke partije istovremeno su odbacile revolucionarni socijalizam, i sledbenici ovih pokreta su sebe počeli nazivati socijaldemokratama ili demokratskim socijalistima. Iako socijaldemokrate dele mnoge poglede sa demokratskim socijalistima, oni se često razlikuju po smernicama po konkretnim pitanjima. Socijaldemokratija je trenutno najjača struja socijalizma, koja u međunarodnoj politici ima mnoge izabrane funkcionere, dok je nedaleko za njom demokratski socijalizam; međutim, ovi pokreti često su deo iste političke partije, kao što je slučaj sa Laburističkom strankom u Ujedinjenom Kraljevstvu 1980-tih, i Radničkom partijom u Brazilu danas.

Jedan način za razlikovanje između socijaldemokratskih partija ili pokreta i partija demokratskog socijalizma jeste da se o socijaldemokratiji misli kao pokretu ka levo od kapitalizma, a o demokratskom socijalizmu kao pokretu ka desno od marksizma. Drugim rečima, levičarska stranka u matičnom političkom toku države sa tržišnom ekonomijom i glasačkim telom mahom u srednjoj klasi mogla bi biti opisana kao socijaldemokratska stranka, dok bi stranka sa radikalnijim ciljevima i glasačkim telom mahom među radničkom klasom i intelektualcima i istorijom učešća u pokretima bližim ekstremnoj levici mogla biti opisana kao partija demokratskog socijalizma. Britanska Laburistička stranka sebe opisuje kao stranku demokratskog socijalizma, mada trenutni i prethodni vođa ove stranke, Gordon Braun i Toni Bler sebe opisuju kao socijaldemokrate.

Socijalistička internacionala, svetska organizacija socijaldemokratskih i demokratskih socijalističkih partija, određuje socijaldemokratiju kao „idealan oblik demokratije“ koji može rešiti probleme neregulisanog kapitalizma. SI ističe sledeće principe: prvo, sloboda — ne samo građanske slobode, već i sloboda od diskriminacije i sloboda od zavisnosti, kako od vlasnika sredstava za proizvodnju, tako i od nosilaca zloupotrebljavane političke moći, drugo, jednakost i socijalna pravda — ne samo pred zakonom već i ekonomska i socio-kulturna jednakost, i jednake mogućnosti za sve uključujući i one sa fizičkim, mentalnim ili društvenim hendikepom, i, treće, solidarnost — jedinstvo i saosećanje prema žrtvama nepravde i nejednakosti. Ovi ideali su opisani u više pojedinosti u Deklaraciji principa Socijalističke internacionale.

Socijaldemokratske stranke su prvobitno uključivale i demokratske socijaliste i revolucionarne socijaliste. Zapravo, razlaz sa revolucionarnim socijalistima, uključujući i Rozu Luksemburg i Vladimira Iljiča Lenjina, bio je spektakularno neprijateljski. Nakon Prvog svetskog rata i Oktobarske revolucije, mnoge vodeće socijaldemokrate, uključujući i Eduarda Bernštajna, su se određivali otvoreno nerevolucionarno. Kako su godine prolazile, boljševici i druge marksističko-lenjinističke partije usvojile su strategiju javnog diskreditovanja socijaldemokrata kao „socijalfašista“.